پرسش هایی در مورد بیانیه خبرگان

آیت‌الله هاشم‌ هاشم‌زاده هریسی، عضو مجلس خبرگان در یادداشتی در روزنامه ایران نوشت:

بیانیه‌ای که به نام مجلس خبرگان رهبری درباره خروج امریکا از برجام منتشر شد، پرسش‌هایی را در جامعه برانگیخت. بسیاری می‌پرسند آیا این بیانیه، دیدگاه همه اعضا و از طرف کل مجلس خبرگان است یا معنای دیگری دارد. در این باره نکاتی هست.

اجلاسیه‌های مجلس خبرگان، هر شش ماه یک بار برگزار و در آن درباره مسائل مختلف گفت‌وگو شده و در پایان نیز بیانیه‌ای به نام مجلس خبرگان منتشر می‌شود. این بیانیه‌ها، حاوی دیدگاه اعضا و مورد تأیید همه است. اما در فاصله دو اجلاس، ممکن است مسائل مهمی برای کشور رخ ‌دهد که ضروری است خبرگان هم مانند سایر ارکان نظام موضع خود را اعلام کنند.

از آنجا که در این موارد امکان گردهم آمدن همه اعضا وجود ندارد یا اینکه نمی‌توان نظرات همه اعضا درباره بیانیه را اخذ و با آنان گفت‌وگو کرد، در سال‌های گذشته تغییراتی در آیین‌نامه مجلس خبرگان رهبری به وجود آمد که به هیأت رئیسه مجلس خبرگان اختیار داده شد بیانیه صادر کنند. بیانیه روز گذشته که به نام مجلس خبرگان منتشر شد هم از این جنس است.

البته این فرآیند، تنها مختص مجلس خبرگان نیست. در مجلس شورای اسلامی نیز همین طور است. اگر مسأله‌ای در صحن خبرگان مطرح شود، بحث و بررسی، نظرخواهی و در نهایت تصویب شود را می‌توان به عنوان دیدگاه همه اعضای خبرگان پذیرفت. این همان چیزی است که در بیانیه‌های پایان هر اجلاس خبرگان دیده می‌شود. اما اگر مانند مجلس شورای اسلامی، چند عضو خبرگان نظری را ابراز کنند، یا هیأت رئیسه بیانیه‌ای را صادر کند، این افراد باید اسامی خود را مشخص و اعلام کنند. در این صورت بیانیه به نام همان امضاکنندگان تمام می‌شود و نه کل مجلس خبرگان.

صدور بیانیه‌هایی مانند بیانیه روز گذشته که همه اعضای خبرگان آن را تصویب نکرده باشند، یا نظر آنان در این مورد خاص اخذ نشده باشد، در همه ادوار بوده و مسبوق به سابقه است. اما نکته اینجاست که پیش از این، فی‌المثل در دوران ریاست حضرت آیات مشکینی و ‌هاشمی رفسنجانی بر مجلس خبرگان، هیچ گاه بیانیه‌ها درباره مسائل اختلافی صادر نمی‌شد، یا اگر منتشر می‌شد رویکرد غیرجانبدارانه داشت.

خروج امریکا از برجام مسأله‌ای مهم و اعلام نظر مجلس خبرگان درباره آن ضروری بود. اما بیانیه‌هایی که در گذشته در موارد مشابه صادر می‌شد، حاوی دیدگاه‌های اختلافی نبود، بلکه تلاش می‌شد نظرات اعلامی، با مواضع نظام همسو و همراستا با دیدگاه‌های کلیت جامعه باشد. بویژه درباره برجام، اقتضا می‌کند جوانب کار را درنظر بگیریم و در تنظیم بیانیه‌ها احتیاط کنیم تا حرف و حدیث پیش نیاید. درغیر این صورت، دشمن سوء استفاده کرده و خواهد گفت که هم برجام را گرفتیم و هم توانستیم میان آنان اختلاف ایجاد کنیم. بنابراین باید تلاش کنیم برجام به مسأله‌ای برای بحث و جدل داخلی تبدیل نشود. علاوه بر این، در دو سال و نیم گذشته دیدگاه اعضای مجلس خبرگان رهبری درباره برجام، همچون سایر بخش‌های جامعه علنی بوده است؛ برخی موافق، برخی مخالف و برخی هم منتقد بوده‌اند. اما مسأله مهم این است که در خلال بحث‌های درون خبرگان، هیچ گاه مطالب تندی درباره برجام مطرح نشد.